maandag 21 juli 2008 naar Peenemünde
Vandaag is het weer niet zo goed, ideaal voor een bezoek aan Peenemünde. We huren fietsen en volgen de route die in de folder (Denkmal Landschaft) is aangegeven.
De route is ongeveer 22 kilometer lang en verbindt de diverse bouwwerken en ruïnes daarvan die hoorden bij de Heeresversuchsanstalt en de Erprobungsstelle der Luftwaffe die samen tussen 1936 en 1945 Peenemünde tot een van de modernste technologische centra van de wereld maakten. Op 3 oktober 1942 ging hier de eerste raket ter wereld de lucht in, de voorloper van de V1 en V2 raketten.
Na 1945 was Peenemünde een basis voor de Russische en DDR marine en luchtmacht, zodat het gehele gebied tussen 1936 en 1989 verboden terrein was.
De ingenieurs die aan de raketten hadden gewerkt, werden na de oorlog verdeeld over de vier geallieerde strijdmachten en zij legden de basis voor de raketten- en ruimtevaartprogramma's van de USA, de Sovjet Unie, Engeland en Frankrijk.
We fietsen richting Peenestrom, via een hobbelige landweg en komen in een landschap van verwoeste bunkers terecht. Het zijn negen bovengrondse bunkers, bedoeld voor opslag van onderdelen van de raketten. Door de hoge grondwaterstand konden de bunkers niet ondergronds worden gebouwd. Na de oorlog zijn ze door de Russen opgeblazen en zo zijn ze blijven liggen.
Verderop passeren we een gemaal en een kunstmatige waterpartij, bedoeld om het veengebied van de Peenewiesen af te wateren.
Dienstwoningen uit de nazitijd in Karlshagen
Bunkers in de Peenewiesen
Sauerstoffwerk
In Peenemünde aangekomen, zien we eerst de ruïne van het Sauerstoffwerk, de fabriek waar vloeibare zuurstof werd gemaakt, de belangrijkste brandstof voor de raketten. Voor de fabricage was veel electrische energie nodig en die werd geleverd door het Kraftwerk.
Op weg daarheen passeren we de vroegere DDR marinehaven van Peenemünde, met een aantal gebouwen uit die periode. Verderop staan nog meer barakken, het is niet duidelijk uit welke periode die dateren.
Het Kraftwerk (electriciteitscentrale) uit de naziperiode staat er nog, want het was na de oorlog (tot 1989) in gebruik voor de DDR militaire bases. De installaties zijn uit die DDR periode. We mogen de ketelruimten zien.
In het Kraftwerk is een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van het complex en de rakettenbouw, het Historisch-Technisches Informationszentrum. Ook zijn er diverse tijdelijke tentoonstellingen: over de militaire rechtspraak in de nazitijd en de ontwikkeling van de ruimtevaart, als logisch vervolg op de V1 en V2.
Het Kraftwerk
Op het buitenterrein staan Russische en DDR vliegtuigen en helicopters opgesteld, afvuurinstallaties voor raketten, een model (1:1) van een V1 en een treinstel van de S Bahn die hier werd aangelegd. Het hele complex was ontsloten door een net van S Bahn lijnen, met een totale lengte van 100 kilometer, en het net was zelfs geelectrificeerd. Wegens het brandgevaar werd voor electrische tractie gekozen.
In de haven ligt een Russische oorlogsbodem die ook al te bezichtigen valt.
We brengen hier ongeveer de hele dag door en we snuffelen in de boekwinkel van het museum.
Het weer is wat opgeknapt en we fietsen verder door dit 'Denkmal' landschap. We passeren het vliegveld, de weinige restanten van het KZ Arbeitslager Karlshagen I, het perron Werk Ost (het spoor ligt hier nog) en de fundering van de verwoeste Hauptwache. Die Hauptwache was de toegangspoort tot het complex, waarvan werkplaatsen zoals Werk Ost deel uitmaakten (die zijn niet meer te zien), het concentratiekamp Karlshagen voor dwangarbeiders en de spoorlijnen met perrons.
Hier ergens moeten ook de restanten liggen van een Wohnsiedlung voor de ingenieurs en overige medewerkers, maar die hebben we niet kunnen vinden.
Het bosgebied is niet toegankelijk omdat er nog mijnen liggen en op het strand staan waarschuwingsborden: je mag niets oprapen dat op barnsteen lijkt, want daar kunnen fosforresten aan kleven.
KZ Karlshagen I
Bahnsteig Werk Ost
Naar 20 juli Bad Heringsdorf en Karlshagen Naar 22 juli Stralsund en Greifswald